Het doel heiligt de middelen..

In de jaren 70 was het al onderwerp van discussie. De manier waarop ruiters hun paard africhten. Ernest van Loon schreef er in zijn bekende reeks “Ruiters en Rechters” uitgebreid over, in de hoop de harmonie tussen mens en paard te vergroten. Het lijkt echter dweilen met de kraan open; ruiters houden wel van hun paard, tot ze erop zitten! Dan verandert het paard in een machine tot succes. In de blog van deze week een ode aan Ernest van Loon, omdat zijn kennis nooit verloren mag gaan!

“Er zijn drie type ruiters; vrijetijdsruiters, wedstrijdruiters en africhtingsruiters. Tot de laatste categorie behoren de mensen die zeggen ‘Ik wil leren paardrijden’, en dat worden uiteindelijk de beste ruiters. Die mensen zijn bereid om de tijd te nemen. Veel wedstrijdruiters willen te snel naar prestaties toe, en trachten dan een niveau te halen waar ze nog niet aan toe zijn. Om werkelijk begrip bij een leerling te ontwikkelen en hem het gevoel te geven heb je veel tijd nodig en daarvoor is in de wedstrijdsport meestal geen plaats. Want daarin wordt de ruiter meestal beheerst door het gevoel: ‘Zondag moet ik weer’.”

Bijna 50 jaar geleden schreef Ernest van Loon deze tekst en er is nog weinig veranderd. In Ruiters en Rechters schreef Ernest al over de zware druk op de mentaliteit van ruiters door professionalisering en kapitalisering in de Paardensport. De africhting van een paard kost tijd en tijd kost geld. Om die tijd zoveel mogelijk te bekorten sprak hij al over “kunstmatig gedresseerde pronkpaarden, dwang-dressuur en geweldmethoden.”

En zolang het resultaat in de ring naar wens van de jury en eigenaar is zal er niks veranderen. 50 Jaar geleden niet, nu niet en over 50 jaar ook niet. Het doel heiligt de middelen. Het maakt niet uit hóé je er komt, als je er maar komt. Iedereen spreekt er schande van als een dier onrecht wordt aangedaan, tot het moment dat het leidt tot succes. Succes is belangrijker dan welzijn en het zit in de aard van de mens om deel uit te willen maken van dat succes. En natuurlijk houdt iedereen van zijn paard, alleen op het moment dat het succes op het spel staat even niet meer.

“Het paard is gebleven wat het eeuwenlang was: Het goedmoedige gewoontedier dat bereid is alles uit te voeren wat hem op begrijpelijke wijze wordt aangeleerd. Zijn angst voor het onbekende  en zijn vluchtreactie is groter dan zijn verdedigings- en aanvalstactiek.”

Als je tegen iemand die alleen Spaans spreekt in het Engels blijft praten, begrijpt hij je niet. Dan kun je wel harder gaan schreeuwen maar behalve dat hij je nog steeds niet begrijpt zal hij ook het vertrouwen in je verliezen.

Een paard heeft een heel sterk geheugen voor opgedane ervaringen. Zijn geheugen is groter dan zijn intelligentie. Wanneer een paard zich (ernstig) verzet of wilt vluchten voor zijn ruiter dan heeft dat meer met de intelligentie van de ruiter te maken dan met de intelligentie van het paard. Een paard denkt namelijk niet als een mens, een paard reageert vanuit instinct, eerdere ervaringen en aangeleerd gedrag! Wat hij niet begrepen heeft, kan hij ook niet uitvoeren. Verwacht je van je paard dat hij denkt en reageert als een mens dan krijg je vanzelf communicatieproblemen.

“Foutieve reacties van het paard vinden hun oorsprong in foutieve ervaringen met zijn ruiter/africhter. Het gedrag van het paard ‘onder het zadel’ is de afspiegeling van de kwaliteiten (of onkunde) van zijn leermeester.”

Hopelijk zet deze blog mensen tot denken aan. Al zijn het maar een handjevol paarden die hier beter door begrepen en daardoor beter behandeld worden tijdens het rijden. Die paarden zullen dankbaar zijn! En voor iedereen die hard zijn best doet, zelf maak ik ook fouten genoeg. Als je niet beter weet, kun je het ook niet beter doen. Kwalijker vind ik als je het wel weet maar er voor kiest om het niet te doen.

Dressuur voor het paard, niet het paard voor de Dressuur.

Liefs Solvej